Hartafwijking baby

Ongeveer 10% van de aangeboren afwijkingen betreft een hartafwijking

Per jaar worden er in Nederland ongeveer 1200-1600 kinderen geboren met een aangeboren hartafwijking. Ongeveer de helft van deze kinderen krijgt al direct na de geboorte of in de eerste weken na de geboorte ernstige klachten en dan is vaak snel medisch ingrijpen nodig.

Veel hartafwijkingen worden bij de 13- of 20 weken echo ontdekt. Het ligt aan de afwijking wat het beleid zal zijn ten aanzien van de zwangerschap en of je kind bijvoorbeeld in een specialistisch centrum geboren moet worden.

Oorzaak aangeboren hartafwijking

Een hartafwijking ontstaat meestal al vroeg in de zwangerschap, al voor de 12e week. Van het merendeel van hartafwijkingen is de oorzaak moeilijk te achterhalen. Wel weet men dat erfelijke factoren, infecties in de zwangerschap, de gezondheid van de moeder tijdens de zwangerschap en omgevingsfactoren een rol kunnen spelen. Bij sommige andere aangeboren afwijkingen komen hartafwijkingen vaker voor dan gemiddeld: 50% van de kinderen met het syndroom van Down heeft ook een hartafwijking.

Symptomen hartafwijking baby

Baby’s met hartafwijkingen kunnen verschillende klachten hebben die wijzen op een hartafwijking.

• Zo kan een kind een blauwe kleur krijgen, met name bij de slijmvliezen, rond de mond, de lippen, de wangen en de tong. Dit komt doordat het bloed van een kind met een hartafwijking soms te weinig zuurstof bevat. Zuurstofarm bloed kleurt blauwer dan zuurstofrijk bloed, dat meer rood van kleur is.
• Daarnaast ademen kinderen met een hartafwijking vaak sneller (meer dan 60 x per minuut) dan normaal. De longen proberen door sneller te ademen meer bloed per minuut van zuurstof te voorzien.
• Je ziet ook vaak dat baby’s met een hartafwijking moeite hebben met drinken omdat dat te vermoeiend is, dat ze onvoldoende groeien, snel zweten ook als ze rustig liggen te slapen en dat ze benauwd zijn.

Dit zijn allemaal tekens dat het hart in slechte conditie is.

Hartruis baby

Vaak is er bij een hartafwijking een ruis hoorbaar wanneer je met een stethoscoop naar het hart van het kind luistert. Een ruis is een abnormaal zacht blazend geluid in de hartstreek. Het horen van een hartruis bij een kind hoeft niet per sé te duiden op een hartafwijking. Er zijn ook veel mensen met een ruisje dat geen betekenis heeft. Artsen noemen zo’n ruisje een muzikaal geruis. Mensen met zo’n ruisje zijn gezond en hebben geen klachten.

Soorten aangeboren hartafwijkingen

Aangeboren hartafwijkingen kunnen we indelen in:

• afwijkingen van de bloedvaten waardoor de bloedsomloop belemmerd wordt.
• hartklep-afwijkingen waardoor de bloedstroom verstoord wordt of lekkage plaatsvindt. Een hartklep kan ook helemaal ontbreken.
• onjuiste of verkeerde verbinding tussen de grote slagaders en het hart of tussen de grote aders en het hart.
• stoornissen in de tweedeling van het hart in links en rechts waardoor het bloed van de rechter naar de linkerkant kan stromen zonder de longen te passeren, of van de linker naar de rechter helft zonder door de rest van het lichaam te gaan..

De meest voorkomende hartafwijkingen baby's:

VSD: Ventrikel septum defect (28% van de hartafwijkingen)

Bij een VSD zit er een gaatje in het tussenschot tussen de beide hartkamers. Afhankelijk van de grootte van het gat zal een kind hier veel of weinig last van hebben. Kleine gaatjes geven doorgaans geen klachten. Kinderen met een groot gat tussen beide hartkamers hebben last van een snelle ademhaling, transpireren en moeite met drinken. Deze kinderen groeien slecht en hebben vaak luchtweginfecties. 20%-40% van de kleinere defecten sluit spontaan. Bij een groot gat moet operatieve sluiting plaatsvinden.

ASD: Atrium-septum defect (10% van de hartafwijkingen)

Bij een ASD zit er gaatje in het schot tussen de beide boezems van het hart. Kinderen met een gaatje in het schot tussen de boezems hebben meestal geen klachten. Bij wat oudere kinderen kan deze afwijking een verhoogde vatbaarheid voor luchtweginfecties en vermoeidheid bij inspanning geven. Wanneer de afwijking niet verholpen wordt nemen de klachten pas tussen het 20e en 40e levensjaar toe. Het hart en de longen zijn dan in slechte conditie. De meeste kleine defecten sluiten voor de leeftijd van 18 maanden vanzelf en ook 40% van de wat grotere openingen zullen spontaan sluiten voor het 4e levensjaar. Grotere defecten sluiten in de regel niet spontaan en zullen operatief gesloten moeten worden. Over de optimale leeftijd waarop dat moet gebeuren bestaat geen overeenstemming.

Open ductus Botalli (10% van de hartafwijkingen)

Voor de geboorte is er een verbinding tussen de grote lichaamsslagader (aorta) en de longslagader. Deze verbinding heet de ductus Botalli en sluit normaal gesproken binnen een paar uren tot dagen na de geboorte. Een enkele keer gebeurt dit echter niet en kunnen er problemen ontstaan. Kinderen met een open ductus Botalli hebben vaker last van luchtweginfecties en groeien slecht. De ductus zal gesloten moeten worden. Meestal gebeurt dit op de leeftijd van 1 à 2 jaar.

Pulmonalisstenose (10% van de hartafwijkingen)

Bij een Pulmonalisstenose bestaat er een verdikking of vergroeiing van de klep in de slagader die van de rechter hartkamer naar de longen loopt. Een kleine vernauwing geeft geen klachten, een ernstige vernauwing geeft vermoeidheidsklachten. Een pulmonalisstenose is via hartkatheterisatie te behandelen.

Tetralogie van Fallot (10% van de hartafwijkingen)

Bij een tetralogie van Fallot bestaan er 4 afwijkingen tegelijk: een VSD, een pulmonalisstenose, de spierwand van de rechter kamer is verdikt en de grote lichaamsslagader staat te ver naar voren. De ernst van de afwijking wordt bepaald door de ernst van de pulmonalisstenose. Afhankelijk van de ernst wordt een kind korter of later na de geboorte geopereerd aan de afwijkingen.

Bronnen:
JGZ Standaard opsporing aangeboren hartafwijkingen, AJN, J.A. de Wilde
Kindergeneeskunde, van den Brande e.a