Schisis

Een lipspleet of open gehemelte heet een schisis

Een gehemelte- of lipspleet, in de volksmond een hazenlip genoemd, is een aangeboren afwijking bij baby’s waarbij het gehemelte en/of de kaak en/of de lippen niet helemaal gesloten zijn, maar er een spleet bestaat.
De medische term voor deze afwijking is schisis. Ongeveer 1 à 2 op de 1000 baby’s heeft een schisis. Schisis ontstaat door een combinatie van erfelijke factoren en stoornissen van buitenaf. Al vroeg in de zwangerschap ( tussen de 5e en 10e week) ontstaat de gehemelte of lipspleet.

Verschillende soorten schisis (hazenlip)

Er zijn verschillende vormen van de gehemelte- en- lipspleet. Soms is alleen de lip gespleten en verder alles intact (cheilo-schisis). Ook kan alleen het gehemelte gespleten zijn en de lip intact (Palato-schisis), of de lip en de kaak gespleten (cheilo-gnato-schisis). Vaker komt het voor dat zowel de lip als het gehemelte niet goed gesloten zijn (cheilo-palato-schisis). Een enkele keer is de lipspleet zo ver dat ook de neus en de bovenkaak gespleten zijn (cheilo-gnato-palato schisis).

Wanneer wordt een schisis ontdekt?

Meestal wordt een schisis gezien bij de 13- of 20 weken echo en word je doorgestuurd naar een gespecialiseerd echo centrum (meestal academisch ziekenhuis) om te beoordelen hoe ernstig de schisis is en of er sprake is van ‘alleen’ een schisis of dat er ook andere afwijkingen zijn.
Een schisis kan bijvoorbeeld ontstaan zijn door schadelijke invloeden van buitenaf tijdens de zwangerschap, dit kan ook andere schade veroorzaakt hebben. Maar een schisis kan ook veroorzaakt worden door een chromosoomafwijking. Soms is een schisis onderdeel van een syndroom.

Word je verwezen naar een gespecialiseerd echo centrum probeer dan van te voren te achterhalen of er afwijkingen in je familie voorkomen. Hier zal naar worden gevraagd.

Een enkele keer wordt de schisis pas na de geboorte gezien.

Gevolgen van een schisis

Belangrijk om te weten:

Een schisis doet GEEN pijn!
Geef na iedere voeding wat water zodat er geen voeding in de spleet achter blijft.
Leg je baby de eerste 5 weken niet op de rug maar op de zij, ook tijdens het verschonen je baby liever in zijligging houden.
Houd de lippen vet met vaseline.

Voeden:
Bij kinderen met een lipspleet of een lip-kaakspleet doen zich wat betreft zuigen en slikken meestal geen moeilijkheden voor. Borstvoeding is vaak wel mogelijk en flesvoeding meestal weinig problemen geeft. Als er ook sprake is van een gehemelte spleet kunnen er zich wél problemen voordoen bij het zuigen en slikken. Een baby met een gehemelte spleet kan niet vacuüm zuigen waardoor borstvoeding meestal niet mogelijk is. Met behulp van een speciale speen is flesvoeding wel mogelijk. Sondevoeding is meestal niet nodig.

Gebit:
Kinderen met een schisis hebben op latere leeftijd vaak problemen met de stand van hun gebit. Voor de behandeling van die problemen is het belangrijk dat het gebit in optimaal staat is. Daarom is het voor schisis kinderen extra van belang om het gebit goed te verzorgen en weinig zoetigheid te gebruiken.

Gehoor en spraak:
Een schisis kan ook invloed hebben op de ontwikkeling van de taal en de spraak. Kinderen met alleen een lipspleet hebben doorgaans geen spraak-taalproblemen. Maar als er ook een gehemelte spleet is kan dat de verstaanbaarheid van het kind nadelig beïnvloeden.
Bovendien heeft een grote groep kinderen met schisis in meer of mindere mate last van een verminderd gehoor. Vaak is het plaatsen van buisjes in de oren nodig.
Een logopedist kan de taal- en spraakontwikkeling van een kind met schisis goed begeleiden.

Operaties en ziekenhuisbezoeken
Een kind met een schisis moet vaak naar het ziekenhuis en zal, bij gecombineerde spleten van gehemelte en lip bijvoorbeeld, meerdere malen een operatie ondergaan. Dat is voor zowel het kind als de ouders aangrijpend en zal in meer of mindere mate invloed hebben op het dagelijks leven. Ook hier is binnen het schisisteam aandacht voor.

De eerste operatie vindt meestal plaats rond de 6 maanden.

Begeleiding van een kind met schisis

Als de baby met schisis geboren wordt hoeft hij niet direct naar het ziekenhuis, wel wordt geadviseerd om zo snel mogelijk contact op te nemen met het schisisteam in jullie regio.

Door het hele land zijn zogenaamde schisisteams samengesteld van kinderarts, plastisch chirurg, orthodontist logopedist en maatschappelijk werker die gezamenlijk ouders en kind begeleiden.
Tijdens het eerste consult zullen er vooral adviezen gegeven worden over de verzorging van de baby en uitleg gegeven over wat er allemaal moet gebeuren om de spleet te dichten. De baby mag normaal gesproken weer mee naar huis. Vaak is het mogelijk om thuis extra begeleiding te krijgen van een verpleegkundige van het schisis team.

Bronnen:
RadboudMC
Schisis, Nederlandse vereniging voor schisis en craniofaciale afwijkingen