Doodgeboren kind
Of overleden tijdens geboorte
In dit artikel besteden we aandacht aan het meeste vreselijke nieuws wat je als as ouders kunt treffen, je baby is overleden. Een super verdrietige periode breekt aan. Wij proberen je handvatten te geven om met dit grote verlies om te gaan. Vanaf het moment van het nieuws tot de rouwverwerking geven we tips die jullie kunnen helpen om keuzes te maken die bij jullie passen.
Doodgeboren kind
Of overleden tijdens geboorte
In dit artikel besteden we aandacht aan het meeste vreselijke nieuws wat je als as ouders kunt treffen, je baby is overleden. Een super verdrietige periode breekt aan. Wij proberen je handvatten te geven om met dit grote verlies om te gaan. Vanaf het moment van het nieuws tot de rouwverwerking geven we tips die jullie kunnen helpen om keuzes te maken die bij jullie passen.
Als je baby rondom de geboorte overlijdt, dan heb je geen keuze (zoals bij overlijden in de baarmoeder) om de bevalling even uit te stellen en je zo voor te bereiden op het grote verdriet.
Het gebeurt ineens en je zult er op dat moment mee moeten omgaan. Van voorbereiding is geen sprake en de dagen die je na het overlijden hebt zijn beperkt. Het is onvermijdelijk dat alles voor een deel als een roes langs je heengaat.
Het werkelijke besef komt meestal pas na de begrafenis of crematie.
Probeer zoveel mogelijk bij je kind te zijn, maar laat je niets opdringen.
Ieder mens is anders, de één knuffelt de hele dag met hun overleden kind terwijl de ander dit helemaal niet wil of aankan. Luister na de adviezen die je gegeven worden door de begeleiding en haal eruit wat voor jou belangrijk is.
Probeer zoveel mogelijk bij je kind te zijn, maar laat je niets opdringen.
Je kindje is in de baarmoeder overleden
Als je baby in de baarmoeder overlijdt (medische term: Intra-Uteriene Vruchtdood) komt dit bijna altijd als donderslag bij heldere hemel.
Sommige moeders geven achteraf aan een voorgevoel gehad te hebben dat de zwangerschap niet goed zou eindigen.
Minder leven voelen kan signaal zijn
Aan het einde van de zwangerschap is het heel normaal dat je de baby minder vaak voelt bewegen. De baby heeft immers geen ruimte meer om alle kanten op te draaien en schoppen.
Toch moet je de baby dagelijks een paar keer voelen. Het is vaak niet meer dan een lichte beweging die je voelt, maar je moet het wel voelen.
Als je denkt dat je de baby niet voelt, ga dan rustig een half uurtje op de bank liggen en druk een paar keer zachtjes tegen je buik. Als je dan geen reactie krijgt bel je de verloskundige.
Dit hoeft helemaal niet te betekenen dat de baby is overleden, maar de verloskundige kan beter een keer voor niks komen dan te laat. De meeste baby’s bewegen het meest ’s avonds en ’s morgens in bed.
Bij ongerustheid moet je altijd je verloskundige bellen.
Als de verloskundige geen hartje meer kan horen, dan is het bijna zeker dat de baby is overleden, toch zal ze je doorverwijzen naar het ziekenhuis om met de echo de diagnose absoluut zeker te stellen. Helaas zal de bevinding van de verloskundige bijna altijd de waarheid blijken te zijn.
Bevalling opwekken?
De eerste reactie van veel a.s. moeders is om de bevalling dan direct op te wekken.
Toch zouden we je willen adviseren hier nog even over na te denken. Het ene moment ben je nog gelukkig zwanger en in afwachting van een bevalling van een (hopelijk) gezond kind en het volgende moment vertellen ze je dat je kindje is overleden en je zult moeten bevallen van een dood kindje.
Natuurlijk is het logisch dat je instinctief reageert van dan moet het maar meteen. Maar uit onderzoek is gebleken dat het beter is om in ieder geval 1 of 2 dagen te wachten om de realiteit tot jullie te laten doordringen.
Geen mens kan de omschakeling van goed en vol vertrouwen naar een gezond kind naar dit soort verdriet in een moment maken.
Als je te snel beslist om de baby geboren te laten worden, dan zul je later merken dat je dit geestelijk niet kunt bijbenen. Ergens weet je dat je baby dood is, maar je realiseert het nog niet echt.
Tips:
- als je de baby niet voelt bewegen, ga dan een half uur rustig liggen en concentreer je op de buik. Voel je dan nog niets, bel dan je verloskundige;
- als je te horen krijgt dat je baby is overleden, ga dan samen naar huis en probeer je samen voor te bereiden op de bevalling;
- laat de realiteit eerst tot je doordringen, voordat je beslist om de bevalling te gaan inleiden;
- informeer familie en goede vrienden;
- als je verloskundige niet uit haarzelf langskomt, vraag haar dan jullie te bezoeken en zoveel mogelijk te vertellen over de bevalling, het opbaren, het aangeven, de begrafenis enz.;
- hoewel de meeste stellen kiezen voor een inleiding in het ziekenhuis, mag de baby ook thuis geboren worden. Er is meestal niets op tegen om een aantal dagen (of zelfs weken) af te wachten of de bevalling spontaan op gang komt;
- bedenk samen hoe jullie de bevalling en daarna willen aanpakken. Vergaar zoveel mogelijk informatie over de mogelijkheden; klik op de info die je hieronder vindt.
Meer info vind je oa bij Steunpunt Nova
De bevalling als je kindje is overleden of ernstige afwijkingen heeft
Waarom vaginaal bevallen?
Veel mensen vinden het onmenselijk dat een vrouw vaginaal moet bevallen van een dood kind of een kindje met zo ernstige afwijkingen dat het geen levenskansen heeft. Toch is het niet voor niks dat je ‘gewoon’ moet bevallen, het is echt niet zo dat de medisch begeleiders dit hebben bedacht om het nog eens extra moeilijk te maken. Gebleken is dat vrouwen die bij hun volle bewustzijn bevallen beter toeleven naar het moment van de geboorte van hun dode baby.
Door de weeën en het persen wordt je geest voorbereid op de geboorte van jullie baby. Het besef dat jullie een doodgeboren baby zullen krijgen zal groter zijn als je ‘normaal’ bevalt dan wanneer je een keizersnede zou krijgen. Dit is de reden dat de medische wereld adviseert om ‘normaal’ te bevallen. Bovendien brengt een keizersnede altijd (geringe) risico’s met zich mee voor moeder, en die risico’s ga je niet nemen als dat niet per sé noodzakelijk is.
Het lijkt heel cru om een vrouw die moet bevallen van een dode baby ook nog eens een bevalling te laten doorstaan, maar geloof me, het is beter voor jullie verwerking. Pijnstilling zal natuurlijk altijd mogelijk zijn.
Inleiding
Hoewel het mogelijk is om thuis te bevallen, worden in deze situatie de meeste bevallingen in het ziekenhuis ingeleid.
Als jullie graag willen dat de bevalling thuis gebeurt, bespreek dit dan met je verloskundige. Houd er wel rekening mee dat de bevalling dan spontaan op gang moet komen. Dit kan enkele dagen duren, maar ook enkele weken.
Je kunt er altijd voor kiezen om eerst af te wachten of de bevalling spontaan op gang komt en als dat na verloop van tijd niet gebeurt alsnog in te leiden. Thuis inleiden kan niet omdat een inleiding een iets verhoogd risico op complicaties geeft en hierdoor moet je in het ziekenhuis zijn.
De inleiding zal gebeuren met een infuus, maar dit kan alleen als je baarmoedermond al rijp is. Is dit niet zo dan is het meestal nodig om de baarmoedermond eerst te rijpen met vaginaal ingebrachte medicatie.
Een ingeleide bevalling kan soms lang duren als je baarmoedermond nog niet rijp is. Je lichaam is immers meestal nog niet toe aan een bevalling en vaak heb je heel wat uren en soms zelfs dagen nodig voordat je lichaam gaat reageren met goede weeën.
Meestal voel je dan ook nog geen, lichamelijke, pijn. Jullie krijgen een aparte kamer in het ziekenhuis en meestal wordt er ook een bed voor de vader bij gezet zodat jullie constant samen kunnen zijn. Als de weeën gaan doorzetten en je krijgt pijn, dan kun je altijd om pijnstilling vragen als je het niet aankunt.
Afhankelijk van hoever je bent in de zwangerschap moet je een aantal centimeter ontsluiting krijgen voordat de baby erdoor kan. Bij een vergevorderde zwangerschap heb je gewoon 10 cm ontsluiting nodig en zul je flink moeten persen om de baby geboren te laten worden.
Als je minder ver bent, bijvoorbeeld 24 weken, dan kan de baby geboren worden met minder dan 10 cm ontsluiting. Soms gaat het dan ineens zo snel dat de baby onverwacht geboren wordt. Het gebeurt dan wel dat je ineens iets naar buiten voelt komen zonder dat je hebt geperst of persdrang hebt gehad. Mocht dit gebeuren bel dan voor een zuster en als je wilt mag je de baby bij je neerleggen.
Als jullie baby wordt geboren met dusdanige afwijkingen dat hij geen levenskansen heeft, dan is het goed om de baby in jullie armen te nemen en hem zo, omgeven door jullie warmte en liefde, te laten inslapen.
Als de baby doodgeboren wordt probeer dan, als je kunt, de baby in je armen te nemen en knuffel met hem.
Meestal zullen de begeleiders jullie na de bevalling een tijd alleen laten zodat jullie beiden alle tijd krijgen om de baby in je armen te houden (zie: "omgaan met een dood kindje").
Klik op onderstaande hulpkaarten om ze te vergroten. Met dank aan Steunpunt Nova
Je baby zien
Een overleden baby is niet eng om te zien.
Veel stellen die geconfronteerd worden met de mededeling dat de baby doodgeboren zal worden, denken dat de baby er eng uit zal zien. Dit is meestal niet zo, meestal lijkt het net of de baby slaapt en zie je er niets aan. Als de baby bij je ligt lijkt het net of hij ieder moment wakker kan worden... niets is echter minder waar.
Ook baby’s die geboren worden met ernstige afwijkingen zijn niet eng. Natuurlijk kun je wel eens schrikken van de eerste aanblik, maar het is jullie kindje en je zult ervan houden, hoe het er ook uitziet. Bovendien ga je in je geest vaak nog veel engere beelden vormen als je de baby niet hebt gezien.
Over het algemeen is het goed om de baby rustig te bekijken, bij voorkeur houd je de baby een tijd in je armen.
Maar laat je niets opdringen, ieder mens is anders, en als jij voor jezelf duidelijk hebt dat je de baby niet wilt zien, laat je dan niet dwingen door anderen.
Geef elkaar ook de ruimte om hier anders mee om te gaan. Ieder mens verwerkt dingen anders, als jij met de baby wilt knuffelen, maar je partner niet, laat dat dan zo. Je kan hooguit vertellen hoe de baby eruit ziet, maar dring niets aan elkaar op.
Zorg er wel voor dat iemand van de begeleiders foto ’s van de baby maakt.
In de meeste ziekenhuizen maakt de gynaecoloog foto's die in het dossier bewaard blijven voor als ouders later alsnog willen zien hoe de baby eruit zag.
Aangeven doodgeboren baby
Wel of niet aangeven doodgeboren baby is een keuze, voor de 24 weken zwangerschap is het niet verplicht.
Het opmaken van de akte van geboorte (levenloos) is niet afhankelijk van de duur van de zwangerschap. De akte komt inhoudelijk overeen met een geboorteakte en wordt opgenomen in het overlijdensregister.
De akte van geboorte (levenloos) is een officiële erkenning dat het kind ter wereld is gekomen. En geldt als officieel bewijs.
Je kunt de aangifte over laten aan de uitvaartverzorger of je kunt dit zelf doen.
Sommige vaders hebben het idee dat ze nog iets hebben gedaan als ze de baby zelf aangeven, anderen moeten er niet aan denken. Bepaal voor jezelf of je het belangrijk vindt om je baby zelf aan te geven.
Zijn jullie getrouwd dan kun je ervoor kiezen om jullie kindje te laten bijschrijven in het trouwboekje.
Achternaam kiezen
Is jullie doodgeboren kindje jullie eerste kind, dan mogen jullie zelf bepalen of het kind de achternaam van de vader of van de moeder krijgt.
De naamskeuze is niet bindend voor volgende kinderen.
Begraven of cremeren
Baby’s geboren bij een zwangerschapsduur van 24 weken of meer vallen onder de Wet op de lijkbezorging. Hiervoor geldt de wettelijke begraaf- of crematieplicht. De gemeente geeft, na aangifte, het verlof tot begraving of crematie af.
Jullie kunnen kiezen om alles rondom de begrafenis of crematie zelf te regelen of een uitvaartverzorger in de hand te nemen, maar de baby moet officieel begraven of gecremeerd worden.
Een baby die voor de 24e week overlijdt, hoeft niet te worden begraven of gecremeerd. Als je zelf niets regelt dan wordt de baby meestal vanuit het ziekenhuis gecremeerd. Sommige ouders kiezen ervoor om de baby zelf op een dierbaar plekje te begraven. Als je de baby officieel wilt begraven of cremeren, dan moet de baby worden aangegeven en heb je het verlof tot begraven of cremeren van de burgerlijke stand nodig.
Vanaf februari 2019 mogen alle levenloos geboren kindjes aangegeven worden, dus ook na een vroege miskraam. Hiervoor is wel een akte van geboorte (levenloos). Een verklaring van een arts of verloskundige kan eventueel ook voldoende zijn.
Ouders die eerder een doodgeboren kindje kregen en die nog niet konden aangeven (voor 2019 kon alleen een baby die na 24 weken doodgeboren was woorden aangegeven) kunnen dit kindje alsnog laten registreren. Je hebt een bewijs nodig van (levenloos) geboorte, dit kan een officiële akte zijn, maar ook een geboortekaartje, bewijs van begraven/cremeren of iets anders dat het bestaan van dit kindje bewijst.
Onderstaande hulpkaarten geven je tips om herinneringen te maken en de uitvaart. Met dan aan Steunpunt Nova. Klik op de afbeelding om hem te vergroten.
Omgaan met overleden baby
We kunnen ons voorstellen dat je je nog niets kunt voorstellen bij omgaan met een overleden kindje.
Misschien denk je nu dat je je kindje helemaal niet wilt zien, dat je bang bent dat het er eng uitziet. Maar we willen je toch adviseren om zoveel mogelijk tijd met je overleden kindje door te brengen. Het is het enige wat je nog hebt. Maak herinneringen!
Dingen die jullie zouden kunnen doen:
- Wassen en aankleden: geef aan als je dit graag zelf wil doen. Je kunt dit doen als de baby voor het eerst kleertjes aankrijgt in het ziekenhuis, of later na een eventuele obductie of voor de begrafenis c.q. crematie;
- Knuffelen: jullie zullen je kindje maar een paar dagen bij je mogen hebben. Het zijn voor veel ouders kostbare dagen waarin ze zoveel mogelijk van hun kindje in zich willen opnemen. Als je de baby thuis opbaart, dan kan je hem bij je nemen wanneer je dat wil. Knuffelen met een dode baby lijkt voor buitenstaanders heel vreemd, maar voor de ouders kan het heel goed voelen;
- Maak afdrukken van de handjes/voetjes
- Maak veel foto's
Een baby die doodgeboren wordt, wordt niet lijk-stijf, een baby die na de geboorte overlijdt wel.
Klik op onderstaande afbeelding om de hulpkaart met tips om herinneringen te maken te vergroten, met dank aan Steunpunt Nova.
Opbaren dood geboren kindje
Je kunt de baby opbaren in een hiervoor bestemde ruimte, of je kan de baby thuis opbaren. Deze keuze is zeer persoonlijk, zoals alles wat hier wordt besproken. Toch wil ik aan jullie meegeven hoe ouders die ik in dit proces heb begeleid ermee om zijn gegaan.
In onze praktijk adviseerden wij de ouders om de baby thuis op te baren. Veel mensen vinden dit een eng idee, vooral omstanders reageren nogal eens geschokt. Maar onze ervaring is dat het thuis opbaren bevorderlijk werkt voor de verwerking.
Hoewel veel ouders er afwijzend tegenover staan als je dit voor de eerste keer naar voren brengt (de baby is dan meestal nog niet geboren), merk je dat het voor zowel mama als papa goed is als de baby dicht bij hen is. Je kan je baby maar een paar dagen bij je hebben en dan zal je er voor altijd afscheid van moeten nemen. Die paar dagen zijn voor veel stellen erg kostbaar en ze willen zoveel mogelijk tijd met hun baby doorbrengen.
Door de baby thuis op te baren, kun je er bij gaan kijken wanneer je wilt en de baby bij je nemen zoveel je wilt. Voor veel stellen is dit de eerste stap in de verwerking. Door veel in contact te zijn met jullie baby dringt het besef dat de baby is overleden beter door en kun je de verwerking ook beter aan. Veel stellen geven aan ook toe te zijn aan het afscheid tegen de tijd dat de begrafenis of crematie gaat plaatsvinden.
Door de baby thuis op te baren is het ook makkelijker voor familie, vrienden en eventuele andere kinderen om afscheid te nemen van jullie kindje.
De baby kan in zijn eigen kamertje worden opgebaard. Dit kamertje moet wel zo koel mogelijk gehouden worden. Bovendien wordt er een koelelement bij de baby gelegd.
Begraven of cremeren
Hoe lang mag je wachten met het begraven of cremeren van je overleden baby?
Tussen de 36 uur en 5 dagen na de geboorte moet je de baby (als de zwangerschap verder is dan 24 weken) begraven of cremeren.
Een baby die voor de 24e zwangerschapsweek overlijdt, hoeft niet officieel begraven te worden, het mag wel (zie: “aangeven“).
Probeer samen te beslissen hoe jullie afscheid willen nemen van je baby.
Een aantal tips:
- kijk je uitvaartverzekering na, lang niet alle verzekeringen dekken de kosten voor een crematie of begrafenis van een doodgeboren kind. Het is jammer als je later ook nog eens voor financiële zaken komt te staan die je niet verwacht;
- er zijn hele kleine kistjes, speciaal voor baby’s, vraag hiernaar bij de uitvaartverzorger. Ook zijn er mooie rieten mandjes in de vorm van een klein kistje;
- geef aan of je het leuk zou vinden als familie/vrienden de baby iets persoonlijks meegeven (knuffels, briefjes e.d.);
- je kunt de baby een knuffel of een mooi gedicht meegeven;
- geef aan familie en vrienden aan of je het op prijs stelt dat ze bij de begrafenis of crematie zijn. Voor omstanders is dit soms moeilijk in te schatten;
- houd de plechtigheid niet te lang, dit is veel te belastend voor een vrouw die net bevallen is;
Hieronder staat de hulpkaart van steunpunt Nova. Volop tips wat je kunt doen rondom de begrafenis of crematie van je kindje.
Het rouwproces
De verwerking van het verlies van jullie baby zal heel veel tijd in beslag gaan nemen.
Meestal begint het diepe verdriet pas als de begrafenis en de kraamdagen achter de rug zijn. De eerste dagen ben je vaak zo verdoofd van alles wat er gebeurd is dat de realiteit nog niet ten volle tot jullie doordringt. Pas als de eventuele kraamverzorgster weg is en het bezoek wat minder wordt, dan komt voor veel stellen de echte slag pas. Opeens sta je er samen voor, in een groot leeg huis en een nog leger gevoel in je buik en hart. Je hebt geen zin om verder te gaan, en alles wat je doet lijkt zo nutteloos.
Er wordt wel gezegd dat de verwerking makkelijker is als je al andere kinderen hebt, vaak dwingen zij je om verder te gaan met je leven. Bovendien kan je niet de hele dag gaan lopen huilen als er andere kinderen in huis zijn. Andere kinderen kunnen inderdaad helpen om je verdriet te verwerken, maar pas op dat ze er niet voor zorgen dat je niet aan je verdriet toekomt.
Het rouwproces om een overleden baby kenmerkt zich meestal door een aantal fasen
- Shock: direct na het trieste bericht verkeer je vaak in een soort shock toestand. De realiteit dringt nog niet echt tot je door, je beleeft de dingen als in een roes. Je huilt wel, maar het diepe verdriet en de boosheid zijn er nog niet.
- Woede, onbegrip, verwijt. Na een aantal dagen komt de boosheid. Waarom jullie, wat is er mis gegaan en bij veel vrouwen ook het gevoel gefaald te hebben. De meeste vrouwen die een doodgeboren kindje krijgen geven zichzelf de schuld. Vooral als er geen duidelijke oorzaak te vinden is blijven veel vrouwen zoeken naar wat ze verkeerd hebben gedaan. Iedereen kan zeggen dat het onzin is, maar je blijft ermee bezig. Als er rondom de bevalling iets is misgegaan dan richt deze woede zich meestal op diegene die de bevalling heeft begeleid. Het kan goed zijn om met die persoon een gesprek aan te gaan en je woede te uiten. Deze gevoelens van woede en verwijt blijven soms weken tot maanden aanhouden.
- Intens verdriet. Na de periode van woede, onbegrip en verwijt komt meestal pas het echte diepe verdriet. Je kunt het dagelijkse leven nauwelijks aan, je hebt nergens zin in, alles is je teveel. Iedere gedachte aan de baby zorgt ervoor dat je ontroostbaar huilt en ook andere baby’s kan je maar slecht verdragen. Normaal gesproken nemen deze gevoelens langzaam maar zeker af en na verloop van tijd merk je dat je niet meer de hele dag aan de baby loopt te denken. Ook merk je dat je zo nu en dan aan de baby kan denken zonder direct te huilen. Heel langzaam kan je weer genieten van kleine dingen en na verloop van lange tijd heeft jullie baby een plekje in je hart gekregen waar je met liefde aan kan denken. Voordat je zover bent kan er makkelijk 1 tot 1 ½ jaar voorbij zijn. Belangrijk is dat je merkt dat je met kleine stapjes vooruitgaat.
Als je het idee hebt dat je niet verder komt en blijft hangen in je verdriet, zoek dan hulp. Er zijn veel soorten hulp mogelijk bij rouwverwerking.
Contact lotgenoten
Soms kan het heel goed zijn om contact te leggen met ouders die hetzelfde hebben meegemaakt. Je kunt in contact komen met andere ouders via de stichting Stille levens of via de vereniging Ouders van een overleden kind.
Verdriet partner
Rouwen doet ieder op zijn eigen manier.
Vooral mannen hebben de neiging om zich groot te houden. Ze denken dat ze sterk moeten zijn voor hun vrouw. Hierdoor stoppen ze hun eigen verdriet en woede weg. Veel omstanders zullen ook eerder aan de vrouw vragen hoe het met haar gaat, de partner wordt makkelijk vergeten. Laat dit je niet gebeuren. Ook jij hebt je kind verloren en jij bent net zo boos en verdrietig als je vrouw. Uit je gevoelens dan ook. Je zult merken dat het voor jullie beiden goed is om op zijn tijd bij elkaar uit te huilen.
Veel verwarring ontstaat juist doordat de partner zich groot houdt voor zijn vrouw. De vrouw kan hierdoor denken dat het hem niet zo erg raakt en zal hier niets van begrijpen. De partner echter doet zijn best om zoveel mogelijk haar steun te zijn. Een misverstand is makkelijk ontstaan.
Je moet elkaars steun zijn en beiden de ruimte krijgen om je gevoelens te uiten. Natuurlijk beleeft en verwerkt iedereen het anders, maar verberg je gevoelens niet voor elkaar!
Anderen afscheid laten nemen
Het is belangrijk om familie, vrienden, maar ook de kinderen afscheid te laten nemen van jullie overleden baby.
Door anderen erbij te betrekken wordt het voor iedereen duidelijk wie jullie kindje was en hoe hij eruit zag. Dit maakt het makkelijker om er later met hen over te praten. Men weet immers hoe mooi jullie kindje was en hoeft zich geen enge beelden voor de geest te halen.
Ook voor kinderen is het heel belangrijk dat zij hun broertje of zusje (maar ook neefje of nichtje) hebben gezien. Veel ouders hebben de neiging om eventuele andere kinderen te beschermen tegen het beeld van hun dode broertje of zusje, toch blijkt dit niet nodig te zijn. Kinderen gaan over het algemeen heel goed om met hun overleden baby.
Vertel de kinderen eerst dat de baby is overleden en niet meer wakker zal worden, probeer het zo goed mogelijk uit te leggen, al is dat vooral bij kleine kinderen erg moeilijk.
Neem de kinderen dan mee naar de baby en laat ze de baby zien. Als ze willen mogen ze ook met de baby op schoot zitten. Maak ook foto's.
De meeste kinderen reageren heel natuurlijk, ze bekijken de baby, soms willen ze hem even vasthouden, en vervolgens gaan ze weer door met hun dagelijkse bezigheden (spelen of zo). Sommige kinderen vragen later of ze nog eens naar de baby mogen. Als de baby thuis is opgebaard kun je ze zeggen dat ze erheen mogen zoveel als ze willen.
Ook aan kleine kinderen is het goed duidelijk te maken dat de baby waar ze vol spanning naar hebben uitgekeken, maar heel kort bij jullie zal zijn en dat de baby niet wakker zal worden.
Bereid de kinderen ook voor op de naderende begrafenis of crematie, vertel ze dat de baby dan echt bij jullie weggaat en niet meer terug zal komen, laat ze eventueel bij het sluiten van het kistje zijn.
Reacties van de omgeving
Voor je omgeving gaat het leven door, het jouwe staat even stil.
De eerste tijd na het overlijden van jullie baby heeft iedereen begrip voor jullie situatie, mensen komen veel langs en steunen jullie waar mogelijk.
Maar je zult merken dat je familie en vrienden op een gegeven moment weer door gaan met hun leven en minder aandacht krijgen voor jullie verdriet. Op zich is dit begrijpelijk, probeer je maar eens voor te stellen hoe jij ermee omgegaan zou zijn als het bij een ander was gebeurt.
Maar voor jullie is het nog veel te vroeg om door te gaan met je leven. Het liefst wil je er veel over praten.
Doe dat ook, laat goede vrienden en familie merken dat je behoefte hebt om over je verdriet te praten, als je merkt dat je tegen onbegrip stuit, zoek dan een goede vriend(in) waar je je verhaal kwijt kan. Door iedereen die voor jullie belangrijk is, de mogelijkheid te geven afscheid te nemen van de baby, zorg je ervoor dat anderen dieper betrokken raken. Hierdoor zal je ook langer en beter bij je vrienden terechtkunnen voor opvang.
Je moet begrijpen dat het voor anderen niet makkelijk is om te voelen wat jullie voelen. Natuurlijk zal iedereen proberen zich zo goed mogelijk in te leven, maar alleen iemand die een zelfde verlies heeft meegemaakt, kan werkelijk begrijpen wat jullie doormaken.
Bereid je voor op moeilijke confrontaties als je voor de eerste keer weer in de openbaarheid komt.
Hoewel veel mensen op de hoogte zullen zijn van jullie verlies, is de kans groot dat je iemand tegenkomt die wel wist dat je zwanger was, maar niet heeft gehoord dat jullie de baby hebben verloren. Houd er rekening mee dat mensen je kunnen vragen of je een zoon of dochter hebt gekregen.
Ook zijn er veel mensen die niet weten hoe ze met een dergelijke situatie om moeten gaan, zij weten van jullie verlies, maar weten niet hoe ze moeten reageren. Hierdoor reageren ze maar niet en gaan jullie uit de weg. Als je zo iemand bijvoorbeeld in de supermarkt tegenkomt, dan schiet hij/zij ineens een ander pad in om jullie niet te hoeven zien.
Een domme reactie, maar soms ook begrijpelijk. Het is ook best moeilijk om goed te reageren in zulke nare omstandigheden. Bovendien is iedereen anders, het ene stel vindt het prettig als mensen vragen hoe het met jullie gaat, terwijl het andere stel er liever niet over kan en wil praten in bv. de supermarkt.
Je kan je voorstellen dat het voor een relatief vreemde moeilijk is om de juiste keuze te maken.
Herinneringen bewaren
Als je iemand van wie je houdt verliest, heb je de herinnering aan die persoon die je altijd met je mee zal dragen.
Bij een ongeboren kind is dit een stuk minder tastbaar. Je hebt nog geen herinneringen over hoe de baby was en hoe hij reageerde in een bepaalde situatie. Alles wat je van de baby hebt, zul je zelf moeten vergaren. Probeer dus zoveel mogelijk tastbare herinneringen te maken. Tips:
- maak veel foto’s. Zorg ervoor dat je ook een aantal foto’s hebt waar jullie met zijn drieën op staan. Daarnaast is het voor opa, oma en dierbaren ook prettig om een foto te hebben waar ze met de baby op zitten;
- je kunt met gips of afwasbare verf een afdruk maken van de voetjes en handjes van de baby;
- bewaar kaartjes en lieve briefjes;
- schrijf je eigen ervaringen en gevoelens op;
- maak een plakboek waar alles van jullie baby inkomt, waarschijnlijk kan je dit nog niet, maar stop alles dan in een doos zodat je het later kunt maken;
- maak een dagboek, soms kan het helpen je woorden aan de baby te richten;
- vraag je verloskundige een kopie van de zwangerschapskaart en van het bevallingsverslag;
- bewaar eventuele echo-foto’s.
Alles wat je van de baby hebt, zul je zelf moeten vergaren. Probeer dus zoveel mogelijk tastbare herinneringen te maken.
Steunpunt Nova heeft een prachtige hulpkaart gemaakt die tips geven wat je kunt doen om herinneringen te maken. Klik op de afbeelding om hem te vergroten.
Baby overleden, kaartjes sturen?
Stuur je een kaartje als je baby overleden is?
De beslissing om al dan niet kaarten te sturen is natuurlijk volledig aan jullie zelf. Een kaartje is wel een tastbaar bewijs van de geboorte en het overlijden van jullie baby, één van de herinneringen die je toch kunt maken. Bovendien zorgt het versturen van kaarten ervoor dat meer mensen op de hoogte zijn van jullie verlies. Daarnaast zorgt het maken en versturen van kaarten ervoor dat je bewust bezig bent met je baby en het afscheid. Momenten creëren rondom jullie baby helpen bij de verwerking.
Je kunt er ook voor kiezen om een rouwadvertentie te zetten in de plaatselijke krant. Hierdoor bereik je nog meer mensen, maar je weet niet of iedereen in je omgeving deze advertentie wel gezien heeft.
Om nare confrontaties te voorkomen kun je overwegen kaarten te sturen naar de mensen die je anders ook een geboortekaartje had gestuurd én een advertentie in de plaatselijke krant voor de mensen die wat verder van jullie af staan.
Het voordeel hiervan is dat jullie minder snel geconfronteerd zullen worden met mensen die niet weten dat jullie de baby verloren hebben.
Het geeft, voor beide partijen, een zeer vervelende situatie als je in de supermarkt iemand tegenkomt die nergens iets vanaf weet, die kan dan vragen hoe je bevallen bent en of jullie een zoon of dochter hebben gekregen.
Door het sturen van kaarten zul je waarschijnlijk ook merken dat vrienden/kennissen durven te reageren. Immers ze zijn door jullie zelf op de hoogte gebracht van jullie grote verlies. Hierdoor wordt de stap om langs te komen/te bellen of een lief kaartje terug te sturen kleiner.
Wel/geen kraamverzorgende
Als je kindje is overleden en je zwangerschap verder was dan 28 weken, heb je recht op een kraamverzorgende.
Bij een zwangerschap onder de 28 weken meestal niet, maar je kunt je verloskundige vragen hiernaar te informeren. Veel stellen geven aan geen kraamverzorgende te willen. Kraamhulp wordt natuurlijk geassocieerd met een leuk kraambed en met vreugde en hier is nu totaal geen spraken van. Toch is het verstandig om wel een kraamverzorgende te nemen.
Er zal waarschijnlijk erg veel bezoek komen en zowel papa als mama zouden niet al hun tijd moeten steken in de verzorging van de visite. Als je deze taak zelf op je gaat nemen, dan is de kans groot dat je het hier zo druk mee hebt, dat je eigen emoties in de verdrukking komen. Dit is bijzonder slecht voor de verwerking.
Jullie hebben samen zoveel te bepraten en verwerken dat het goed voor jullie beide is als er een goede kraamverzorgster komt. Meestal regelt het kraamcentrum iemand die al eerder een dergelijke situatie heeft meegemaakt. Zij kan jullie ondersteunen en allerlei tips geven voor de verwerking.
Stellen die een kraamverzorgster nemen, geven aan hier bijzonder veel aan te hebben gehad. De kraamverzorgster blijkt dan vaak een eerste hulp te zijn bij de verwerking van jullie verlies.
Bovendien heb je net een bevalling achter de rug, en ook al is dit zo triest geëindigd, je lichaam heeft rust nodig. Misschien nog wel meer dan na een goed verlopen bevalling, je slaapt vaak niet zo goed en bent bijzonder labiel. Het is dan toch heel plezierig dat er iemand om je heen is die alles in goede banen kan leiden en jullie professioneel kan ondersteunen.
Een ervaren kraamverzorgster helpt jullie ook met de verzorging van jullie baby (lees omgaan met een overleden baby) en geeft tips hoe jullie herinneringen kunnen maken. Daarnaast moeten de medische checks bij de moeder plaatsvinden, ook dit doet de kraamverzorgster.
Wel of geen sectie laten doen (obductie)
Sectie (obductie); verwacht er niet teveel van.
Regelmatig komt het voor dat een baby in de baarmoeder overlijdt zonder dat daar een oorzaak voor aan te wijzen is. Het kan dan heel belangrijk zijn om te proberen de oorzaak te achterhalen middels een obductie.
Het idee dat er obductie op je kind wordt gedaan is voor vele ouders zo belastend dat ze de obductie niet laten verrichten. De vraag waarom deze zwangerschap zo triest is geëindigd zal dan nooit beantwoord worden. Dit kan moeilijk zijn bij een beslissing om later weer zwanger te worden.
Als het absoluut niet duidelijk is waaraan jullie kindje is overleden, overdenk dan heel goed of het toch niet verstandig is om de baby te laten onderzoeken. Maar verwacht er niet al te veel van. Ook na obductie/sectie is de kans groot dat je vragen niet beantwoord worden. Helaas komt het heel regelmatig voor dat er geen oorzaak voor het overlijden van jullie baby gevonden wordt. Frustrerend, want iedereen wil een antwoord op de Waarom vraag.
Bedenk dat geen antwoord ook een antwoord is; blijkbaar waren er geen afwijkingen bij je baby of de placenta. Geen oorzaak gevonden betekent botte pech, maar ook dat het risico dat het je nog een keer gebeurt heel klein is. Een schrale troost waar je nu niets aan hebt waarschijnlijk, maar stiekem ook goed nieuws.
Dit bericht delen of bewaren?
Deel dit bericht via Facebook, Twitter, e-mail of WhatsApp. Later lezen of zelf bewaren? Mail het dan naar jezelf.
Met een zelfverzekerd gevoel bevallen?
In deze cursussen antwoorden op al jouw vragen.
Als je een pretecho wilt laten maken zijn er een aantal dingen die je van te voren moet weten en Lees meer
Als partner kun je prima zelf het hartje luisteren van je baby. Wij leggen uit hoe.
