VR tijdens bevalling
Verlicht virtual reality de pijn tijdens de bevalling?
Wat zijn de voor- en nadelen en hoe werkt virtual reality tijdens je bevalling? Wij lazen de onderzoeken naar gebruik VR tijdens de bevalling en zetten alles voor je op een rijtje
VR tijdens bevalling
Verlicht virtual reality de pijn tijdens de bevalling?
Wat zijn de voor- en nadelen en hoe werkt virtual reality tijdens je bevalling? Wij lazen de onderzoeken naar gebruik VR tijdens de bevalling en zetten alles voor je op een rijtje
Virtual reality (VR) is een technologie die de afgelopen jaren steeds meer aandacht heeft gekregen, ook in de medische wereld.
Wij lazen de onderzoeken die zich specifiek gericht hebben op het gebruik van virtual reality tijdens de bevalling. Helpt VR om de pijnbeleving te verminderen? Kijken vrouwen die een VR bril gebruiken tijdens de bevalling positiever terug op hun bevalling?
In dit artikel leggen we uit wat virtual reality is en wat de onderzoeken naar het effect van het gebruik van VR tijdens de bevalling zeggen over de effecten.
Ook krijg je antwoord op de vraag of een VR bril voor iedere barende beschikbaar is?
Wat is virtual reality?
Virtual reality (VR) is een computertechniek waarbij het lijkt of je in een andere wereld/omgeving bent.
Je draagt een speciale VR bril waardoor je beelden (en geluiden) krijgt die de omgeving waarin je op dat moment bevindt vervangt. Door de bril word je afgesloten van de omgeving en word je echt meegenomen in het beeld wat de VR bril je laat zien. Het lijkt alsof je echt IN het beeld zit, de beelden zijn in 3D waardoor je echt het gevoel krijgt je in de wereld te bevinden die de VR bril je toont.
Werking VR bril als pijnbestrijding bevalling
Het voornaamste doel om VR tijdens de bevalling te gebruiken is het verminderen van de pijnbeleving.
Pijn is een subjectief gegeven, wat de één heel pijnlijk vindt, vindt de ander wel meevallen.
Onze hersenen en herinneringen aan- en oordelen over pijn spelen een belangrijke rol bij de beleving van pijn. Als we weten dat er pijn aan zit te komen, zoals bij een bevalling, dan gaan de hersenen zich voorbereiden op die pijn. Je onderbewuste brein gaat alle herinneringen aan pijn een soort van opfrissen en afhankelijk van deze herinneringen kan de pijn als erger of minder erg ervaren worden.
Door het gebruik van een VR-bril worden je hersenen afgeleid. Dankzij het beeld en geluid wat de VR bril je voorspiegelt krijgen je hersenen het idee dat je in een andere omgeving zit. Wanneer dit een ontspannen en aangename omgeving is zullen je hersenen minder pijnprikkels afgeven.
Een bekende uitspraak is 'Alles wat je aandacht geeft groeit', zo is het ook met de beleving van pijn. Focus je je op de pijn dan zal je de pijn als erger ervaren dan wanneer je je aandacht op iets anders richt en zo min mogelijk focus legt op de pijn die je voelt.
Bovenstaande is waarschijnlijk de belangrijkste reden waarom vrouwen die een VR bril gebruikten een lagere pijnscore gaven aan de pijn van de bevalling dan vrouwen die de bril niet droegen.
De onderzoeken die tot nu toe gegaan zijn over het gebruik van een VR bril tijdens de bevalling ondersteunen bovenstaande.
Vrouwen die een VR gebruikten tijdens de bevalling beoordelen de pijn als minder heftig en kijken positiever terug op hun bevalling dan vrouwen die geen VR bril gebruikten.
Later in dit artikel gaan we wat dieper in op de onderzoeken die tot nu toe gedaan zijn, maar nu willen we wel al aanstippen dat in al deze onderzoeken speciale software in de VR bril zat dit ontwikkeld was voor afleiding tijdens de bevalling.
Niet alleen de beelden die barenden voorgeschoteld kregen waren ontspannend, maar zij kregen ook ademhalings- en andere ontspanningsoefeningen die passen bij de fase van de bevalling.
Of een VR bril die niet speciaal is ontwikkeld voor de bevalling dezelfde resultaten zullen geven is dan ook niet te zeggen.
Gebruik VR bril tijdens bevalling
Als eerste moeten we melden dat tijdens de onderzoeken die gedaan zijn naar de werking van een VR bril tijdens de bevalling en altijd gebruik werd gemaakt van speciaal voor dit doel ontwikkelde software. Of willekeurige ontspanningsbeelden en geluiden hetzelfde effect hebben is dan ook niet te zeggen.
Zoals in het vorige hoofdstuk beschreven berust de werking op afleiden van de hersenen en het aanbieden van ontspannende beelden en gesproken oefeningen.
De software is afgestemd op de fase van de bevalling waar je je op dat moment in bevindt. Aan het begin van de bevalling zul je andere beelden en oefeningen voorgeschoteld krijgen dan in een latere fase.
Of je de VR bril de hele bevalling draagt of alleen als je het zwaar begint te vinden is heel persoonlijk. Waar de één prima in staat is om met de begin weeën om te gaan vindt de ander het vanaf het begin al best lastig.
Door het dragen van een VR bril sluit je jezelf volledig af van je omgeving, contact met je partner en de zorgverleners is daardoor minder. Dit kan vooral voor je partner best vervelend zijn. Hij/zij staat toch meer langs de zijlijn.
Dit vinden wij ook gelijk het nadeel van een VR bril, het brengt je partner een beetje terug naar jaren geleden toen hij/zij wel bij de bevalling was, maar zich er vooral niet teveel mee bemoeide. Wij promoten juist heel erg het samen bevalling, samen een team vormen doordat zowel de zwangere als haar partner goed voorbereid zijn op de bevalling en de partner ook weet wat hij/zij kan doen om de barende te ondersteunen en te helpen ontspannen.
Onze zwangerschapscursussen besteden dan ook veel aandacht aan de rol van de partner. Een goed bevalteam zijn en het echt samen doen geeft voor beide partners veel voldoening.
Dat gezegd hebbende kan een VR bril je wel helpen als je hem gebruikt op de momenten dat je hem echt nodig hebt. Als het om wat voor reden dan ook niet meer lukt om terug te komen in je ontspannen modus, als je dreigt in paniek te raken en je partner je niet meer goed kan bereiken, dan kan een VR bril zeker helpen om terug te komen in ontspanning.
Het advies van de beroepsvereniging van verloskundigen (KNOV) is om de bril 20 minuten te gebruiken en dan weer 20 minuten af te zetten.
In Nederland wordt in steeds meer ziekenhuizen en door steeds meer verloskundigenpraktijken een VR bril aangeboden tijdens de bevalling. Maar het staat op moment van schrijven nog wel in de kinderschoenen, lang niet iedere barende zal gebruik kunnen maken van een VR bril.
Voordelen virtual reality bril tijdens bevalling
Het gebruik van virtual reality tijdens de bevalling kan verschillende positieve ervaringen opleveren voor vrouwen. Hier zijn enkele van de voordelen die vrouwen die deelnamen aan onderzoeken hebben gemeld bij het gebruik van virtual reality tijdens de bevalling:
- Pijnvermindering: Een van de belangrijkste voordelen van virtual reality is het verminderen van pijn tijdens de bevalling. Door de aandacht af te leiden van de weeën en de omgeving te veranderen, kan virtual reality helpen om minder pijn te voelen
- Ontspanning en stressvermindering: De software die in de speciale VR bril voor de bevalling zit neemt je mee in een ontspannende omgeving, door middel van rustgevende beelden en geluiden. Dit kan helpen om angst en stress te verminderen, waardoor je je beter kunt ontspannen. Ontspanning is belangrijk tijdens de bevalling omdat dit ervoor zorgt dat het hormoon wat voor goede weeën zorgt (oxytocine) vrij kan stromen.
- Afleiding en focus: Virtual reality kan een effectieve vorm van afleiding tijdens de bevalling zijn. Zoals eerder in dit artikel aan aangehaald 'Alles wat je aandacht geeft groeit'. Zo ook de pijnbeleving, hoe meer jij je focust op de pijn, hoe erger je hem waarschijnlijk zult ervaren. Door de aandacht te richten op een andere omgeving en activiteit, kan het gebruik van virtual reality helpen om je gedachten af te leiden van de pijn en je focus te verleggen naar iets positiefs en aangenaams.
- Positieve bevallingservaring: Vrouwen die virtual reality hebben gebruikt tijdens de bevalling melden vaak dat ze een positievere ervaring hadden. Het gebruik van virtual reality kan bijdragen aan het gevoel van controle, empowerment en betrokkenheid bij het geboorteproces, waardoor de vrouw zich meer tevreden voelt na de bevalling.
- Vermindering van medicatie en medische interventies: Uit de (kleinschalige) onderzoeken komt naar voren dat het gebruik van virtual reality tijdens de bevalling kan bijdragen aan het verminderen van de behoefte aan medicatie voor pijnbestrijding en mogelijk ook aan medische ingrepen zoals een keizersnede.
Nadelen gebruik virtual reality tijdens bevalling
Medisch gezien worden er geen ernstige nadelen gezien van het gebruik van een VR bril tijdens de bevalling.
Sommige mensen worden misselijk of duizelig als ze een VR bril gebruiken, we noemen dit ‘cybersickness’.
Cybersickness treedt bij zo'n 5 tot 10% van de gebruikers op. Bij heel bewegelijke beelden of mindere kwaliteit van de software treedt het vaker op dan bij rustigere beelden en een hogere kwaliteit. Als je de bril afzet verdwijnen de klachten binnen enkele minuten.
Wat jullie samen zouden moeten bespreken is of jullie het een nadeel vinden dat de barende toch min of meer afgesloten is van de omgeving.
Als partner heb je veel minder contact met je barende vrouw en kun je hierdoor het gevoel krijgen dat je echt aan de zijlijn staat.
Door de VR bril selectief te gebruiken kun je dit verminderen. Gebruik de VR bril bijvoorbeeld alleen als je er samen even doorheen zit. Als de barende het gevoel heeft dat ze niet meer goed kan ontspannen kan de VR bril uitkomst bieden.
Wacht dan niet tot er echt paniek is want dan ben je misschien te laat om nog effect te hebben. Maar merk je dat je dreigt de controle te verliezen, lukt het niet meer om je ademhalingsoefeningen goed toe te passen, dan zou het een goed moment kunnen zijn om de VR bril op te zetten.
Kan iedere zwangere gebruik maken van virtual reality?
Op het moment van schrijven is dat zeker nog niet zo. Virtual reality tijdens de bevalling staat echt nog in de kinderschoenen.
Een beperkt aantal ziekenhuizen en verloskundigenpraktijken biedt op dit moment het gebruik van een VR bril aan.
Wil jij graag een VR bril gebruiken tijdens je bevalling, vraag dan aan je verloskundige of er een ziekenhuis in jullie regio is waar ze VR brillen voor tijdens de bevalling beschikbaar hebben.
Check dan ook of deze ook te gebruiken zijn voor barenden die poliklinisch komen bevallen. Omdat het aantal VR brillen per ziekenhuis vaak nog erg laag is zijn er ziekenhuizen die ze alleen in gebruik geven aan vrouwen die een medische indicatie hebben voor hun bevalling.
Kan ik zelf een VR bril huren voor bij mijn bevalling?
Er zijn voldoende bedrijven die VR brillen verhuren. Je kunt ze huren voor een van te voren afgesproken aantal dagen/weken.
Deze VR brillen zijn waarschijnlijk niet geschikt om te gebruiken tijdens je bevalling. De VR brillen die tot nu toe getest zijn tijdens de bevalling waren allemaal speciaal voor dit doel ingericht. De software is ontwikkeld om ontspanning en afleiding te bieden en afgestemd op de verschillende fasen van de bevalling. Ook bieden de speciale bevalling VR brillen ademhalingsoefeningen afgestemd op de fase van de bevalling. In het begin van de bevalling gebruik je immers een andere ademhalingstechniek dan later in het proces.
Om bovenstaande reden zijn de VR brillen die je zelf kunt huren waarschijnlijk niet geschikt om tijdens je bevalling te gebruiken.
Dit gezegd hebbende moeten we ook vermelden dat er een klein onderzoek is geweest die 12 vrouwen een speciale VR voor de bevalling gaven en 12 vrouwen die een game bril kregen. Beide groepen waren tevreden over het gebruik tijdens de bevalling 😉
Conclusie en alternatieven voor virtual reality
Het gebruik van een VR bril tijdens de bevalling staat nog in de kinderschoenen. Er zijn nog niet heel veel praktijken/ziekenhuizen die een VR bril aanbieden.
De onderzoeken die naar het effect van een VR bril tijdens de bevalling zijn gedaan zijn klein, hierdoor is het lastig om uitspraken te doen voor hoeveel procent van de barenden een VR bril uitkomst biedt.
Daarnaast zijn bij de onderzoeken twee groepen met elkaar vergeleken:
- barenden die een VR bril aangeboden kregen tijdens hun bevalling
- barenden die de normale zorg kregen (en dus geen bril)
De uitkomsten zijn éénduidig; barenden die een VR bril aangeboden kregen ervaarden minder pijn, bevielen vlotter en keken positiever terug op hun bevalling.
Maar....we weten verder niets van deze barenden, hoe hadden ze zich bijvoorbeeld voorbereid op de bevalling? Waren er verschillen in de twee groepen qua vertrouwen in de bevalling tijdens de zwangerschap of angst?
Aan de andere kant weten we al heel lang dat afleiding en ontspanning dé tools zijn die helpen om vlotter te bevallen en minder pijn te ervaren.
In een goede zwangerschapscursus krijg je dan ook ontspanningsoefeningen, ademhalingsoefeningen én bij verschillende cursussen worden ook visualisatie oefeningen gegeven.
Of een VR bril effectiever is dan een goede voorbereiding en het volgen van een goede zwangerschapscursus is op basis van de huidige onderzoeken dan ook niet te zeggen.
Een goede zwangerschapscursus is, in tegenstelling tot een VR bril, wel voor iedereen toegankelijk.
De verloskundigen van Baby op Komst hebben diverse bevalcursussen ontwikkeld waar uiteraard ook veel aandacht is voor ontspanning, afleiding, ademhaling én de rol van de partner tijdens de bevalling. Kijk er eens naar.
Bronnen
Sandra Vuik
Verloskundige, niet praktiserend
Alles over je bevalling
Dit bericht delen of bewaren?
Deel dit bericht via Facebook, Twitter, e-mail of WhatsApp. Later lezen of zelf bewaren? Mail het dan naar jezelf.
Met een zelfverzekerd gevoel bevallen?
In deze cursussen antwoorden op al jouw vragen.
Wat neem je eigenlijk mee als je in het ziekenhuis gaat bevallen?
Is een inwendig onderzoek nodig tijdens zwangerschap? En hoe vaak gebeurt het tijdens je bevalling?
Alle info om de weeën zo goed mogelijk op te vangen. En uitleg ho de ontsluiting werkt.
Hoe je bevalling begint is per persoon verschillend, toch zetten we eea voor je op een rijtje