Incontinentie na bevalling

Heel veel vrouwen hebben er last van

Zo'n 60% van de vrouwen heeft na de bevalling last van incontinentie, meestal gaat het om urineverlies, maar het niet op kunnen houden van ontlasting komt ook veel voor. Gaat het vanzelf over of moet je aan de slag om je bekkenbodem weer sterk te krijgen?

Incontinentie na bevalling

Heel veel vrouwen hebben er last van

Ongewild urineverlies na bevalling

Ongewild urineverlies (incontinentie) komt in de zwangerschap regelmatig voor, maar na de bevalling heeft maar liefst 60% van de vrouwen er in meer of mindere mate last van.

Het wordt veroorzaakt doordat de sluitspier is verslapt door het zwangerschapshormoon en, later in de zwangerschap, doordat de blaas van zijn plaats wordt gedrukt door de groeiende baarmoeder.
Tijdens de bevalling wordt de bekkenbodemspier erg oprekt wordt er is tijd en veel oefenen nodig heeft om zijn sterkte weer terug te krijgen.

Het is van belang de bekkenbodemspier goed in conditie te houden om urineverlies te beperken.

Tip: Ga regelmatig plassen, ook al voel je nog geen aandrang. Maar probeer op toilet de plas nog even op te houden. Zo versterk je de sluitspier. Plas nooit ‘stippeltjes’, dat wil zeggen een beetje plassen even stoppen, weer beetje plassen, stoppen enz. Dit verhoogt de kans op urineweginfecties.
In de artikelen hieronder lees je alles over incontinentie.

Overzicht onderwerpen

Soorten incontinentie

Stress-incontinentie: Stressincontinentie ontstaat wanneer de druk die op de blaas, dus de druk die in de buik heerst, groter is dan de druk die de bekkenbodemspieren kunnen dragen.
Bij stressincontinentie hebben de meeste vrouwen in rust geen last van urineverlies. Juist bij bewegen, of drukverhogende activiteiten als hoesten, niezen, springen, hardlopen, lachen en bukken ontstaat urineverlies.
Zoals al eerder werd geschreven, neemt de buikdruk nog meer toe bij zware lichamelijke arbeid zoals b.v. tillen en dragen. Tijdens deze activiteiten is het advies om van tevoren de bekkenbodemspier aan te spannen en goed door te blijven ademen.
Stressincontinentie is dus het verlies van urine tijdens hoesten, niezen, lachen of tillen.
Deze vorm van incontinentie komt het vaakst voor in de zwangerschap of na de bevalling.
Urge-incontinentie/overactieve blaas: Er is sprake van een overactieve blaas als je de plas niet kunt ophouden als je voelt dat je moet.
Er is dus geen sprake van een verhoogde druk door hoesten of lachen.
Je voelt dat je moet plassen, maar voordat je het toilet hebt bereikt plas je al. Je kunt het niet ophouden.
Urge incontinentie wordt veroorzaakt door een overprikkelde blaaswand. Bij de minste of geringste vulling van de blaas treedt er een plasreflex op. Een overactieve blaas kan worden veroorzaakt door een te gespannen bekkenbodem en door veelvuldig persen tijdens het plassen.
Overloopincontinentie: Er is sprake van overloop incontinentie als je niet voelt dat je blaas vol is.
Je krijgt geen prikkel om te plassen en de blaas wordt te vol. Als de blaas uiteindelijk zo vol is dat hij niet meer kan uitrekken verlies je zomaar urine, vaak in druppeltjes.
Je verliest dus niet ineens een grote plas. Dit soort incontinentie kan ontstaan na een gynaecologische operatie, maar ook na een langdurige baring kan vochtophoping in de plasbuis ervoor zorgen dat overloop incontinentie optreedt.
Echte-incontinentie: Bij echte-incontinentie is er sprake van een lek in de blaas of in de plasbuis, waardoor er continue urine verlies optreedt.
Het kan ontstaan na een operatie, bij een mechanische ingreep tijdens de bevalling als een tangverlossing, maar ook bij een zeer langdurige uitdrijving (zeer zeldzaam).
Fecale incontinentie: Het ongewild verliezen van ontlasting of windjes niet op kunnen houden.
Deze vorm van incontinentie kan worden veroorzaakt door een totaalruptuur, maar ook door een “normale” bevalling waarbij zichtbaar geen schade is veroorzaakt aan de kringspier. Ook fistels kunnen een oorzaak zijn van fecale incontinentie.

Bekkenbodem therapie helpt:

Stress-, urge- en fecale incontinentie zijn vaak te verhelpen door bekkenbodem therapie.

Deze therapie wordt gegeven door een gespecialiseerde fysiotherapeut. Check voor je een afspraak maakt bij een fysio daarom altijd of hij/zij gespecialiseerd is in bekkenbodem therapie. Je hebt geen verwijzing van je huisarts nodig om naar de fysio te gaan. Als je aanvullend verzekerd bent worden de kosten vergoed afhankelijk van het pakket wat je hebt afgesloten voor fysiotherapie.

Wij bieden de online cursus Fit en in balans met je baby aan. In deze cursus veel aandacht voor oefeningen die je bekkenbodem herstellen.

Incontinentie na bevalling voorkomen

Voorkomen van incontinentie:

De eerste dagen na de bevalling hebben zowel het bekken als de bekkenbodem rust nodig om te herstellen. Probeer veel te liggen, afgewisseld met kleine stukjes lopen en zitten. Sta niet te lang achter elkaar. Ga na een periode staan, b.v. om je kindje in bad te doen, weer een tijdje liggen.

De eerste weken na de bevalling is het niet verstandig zware lichamelijk activiteiten te verrichten. Je kunt ook zeggen: je kunt beter geen dingen doen waarbij je kracht moet zetten. De bekkenbodem is nog niet voldoende hersteld om de stijging van de buikdruk bij dit soort activiteiten op te vangen. Wanneer je deze activiteiten toch wilt of moet uitvoeren, span dan altijd je bekkenbodemspieren aan en zorg dat je goed door ademt.

Ook nu is het weer belangrijk zorgvuldig te zijn op het toiletgedrag. Na de bevalling kunnen vrouwen vaak niet in één keer uitplassen. Probeer ook nu weer door te schommelen en te kantelen de blaas zo goed mogelijk leeg te plassen.
Hard persen op de ontlasting bij een nog niet herstelde bekkenbodem wordt sterk afgeraden. Wacht weer op goede drang en pers altijd op een uitademing. Gebruik desnoods middeltjes om de ontlasting wat zachter te maken.

Het oefenen van de bekkenbodem hoort onderdeel te zijn van de gymnastiek voor na de bevalling.

Wanneer er zes weken na de bevalling nog klachten bestaan is het verstandig een afspraak te maken bij een bekkenfysiotherapeut. Een bekkenfysiotherapeut is een fysiotherapeut die na zijn/haar opleiding fysiotherapie nog een extra opleiding heeft gevolgd op het gebied van bekken, bekkenbodem en zwangerschap. Je hebt geen verwijzing nodig van je huisarts om naar een bekkentherapeut te gaan. De kosten worden alleen vergoed als je aanvullend verzekerd bent voor fysiotherapie.

Kijk ook eens naar onze online cursus Fit en in balans met je baby. Gegeven door een bekkenfysio met veel aandacht voor het herstel van je lichaam na de bevalling.

Eerst aanspannen dan tillen: Over het algemeen kun je zeggen dat wanneer je iets gaat doen dat je kracht kost b.v. iets optillen, je voordat je kracht zet je eerst je bekkenbodem aan moet spannen en tijdens de gehele activiteit moet blijven doorademen.
In het begin moet je hier erg bij nadenken maar je zult merken dat het na enige tijd vanzelf gaat.

Daarnaast is het heel belangrijk dat je leert om je bekkenbodemspier goed onder controle te krijgen. Dit betekent dat je leert je bekkenbodemspier op de juiste momenten aan te spannen, maar ook dat je leert om je bekkenbodemspier op je juiste momenten te ontspannen.

Een veel gemaakte fout is bijvoorbeeld om tijdens de ontlasting te persen met aangespannen buikspieren. Je trekt je buik in en perst vervolgens. Door je buik in te trekken, span je echter ook je bekkenbodemspier aan, terwijl je je bekkenbodemspier juist moet ontspannen om de ontlasting door te laten.

Vrouwen die ooit zijn bevallen zouden zich aan moeten leren om dagelijks de bekkenbodemspier te oefenen.

Hoewel de spankracht nooit meer hetzelfde zal worden als voor de eerste bevalling, kun je door regelmatig en goed oefenen voorkomen dat je op latere leeftijd last krijgt van incontinentie en/of verzakkingen.
Het oefenen en juist gebruiken van je bekkenbodemspier is een kwestie van gewenning. Als je eenmaal weet hoe het moet kost het je geen tijd of inspanning meer. Je kunt je bekkenbodemspier overal ongemerkt oefenen.

Wil je later niet incontinent worden…… verzorg je bekkenbodemspier dan goed!!!!

Behandeling incontinentie na bevalling

Ongewild urineverlies behandeling:

Ongeveer 19% van de vrouwen die korter dan een jaar geleden zijn bevallen heeft nog last van ongewild urineverlies.

Aan het eind van de zwangerschap heeft 50 tot 70% van de vrouwen last van ongewild urineverlies.

Na de bevalling verdwijnen de klachten (onder andere door goed te oefenen) vaak, maar toch blijkt dat ongeveer 19% van de vrouwen die korter dan een jaar geleden zijn bevallen nog last heeft van ongewild urineverlies.
Een groot probleem dus waar helaas weinig over gesproken wordt.
Vrouwen schamen zich er vaak zelfs zo erg dat er geen medische hulp gezocht wordt.

Ongewild verlies van ontlasting:

Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 15% van de vrouwen die ooit bevallen is, en geen totaalruptuur had, last heeft van onvoldoende controle over de ontlasting.

Zij kunnen hun ontlasting niet kunnen ophouden of hebben last van ongemerkt verlies van slijmerige ontlasting. Bij vrouwen die tijdens de bevalling een totaal ruptuur hebben gehad liggen de cijfers nog veel hoger.
Klachten van fecale incontinentie ontstaan vaak al snel na de bevalling en blijven daarna vaak bestaan.

Zo zie je maar dat je zeker niet alleen bent…

Naar de bekkenfysiotherapeut:

Vaak lukt het om de klachten te verminderen door zelf te oefenen. Maar als je langer dan 6 weken na de bevalling nog klachten hebt van ongewild urineverlies of verlies van ontlasting dan is de kans groot dat dit niet meer vanzelf geneest.

Hulp zoeken is dan uiterst belangrijk. Een bekkenfysiotherapeut is speciaal opgeleid om vrouwen te leren weer controle te krijgen over de bekkenbodemspier.
Schroom niet en maak een afspraak bij de bekkenfysiotherapeut.

De fysiotherapeut zal allereerst in beeld brengen wanneer je urine of ontlasting verliest. Daarna besteedt de therapeut aandacht aan het functioneren van de bekkenbodem.

Ongewild urine-of ontlastingverlies wordt niet altijd veroorzaakt door een te slappe bekkenbodemspier, ook een te gespannen bekkenbodem kan deze klachten veroorzaken.

Tijdens het lichamelijke onderzoek wordt aandacht geschonken aan houding, beweging en ademhaling. Verder onderzoekt de therapeut de bekkenbodem. Dit klinkt allemaal eng, maar in de praktijk valt het erg mee. Bovendien zijn klachten als urineverlies of verlies van ontlasting dusdanig belastend dat de onderzoeken bij de therapeut hierbij in het niet vallen.

De therapeut maakt je vervolgens bewust van je bekkenbodem, je leert waar hij precies zit en wat de functie is en leer je de bekkenbodem op de juiste manieren te spannen en ontspannen.
In de meeste gevallen leidt de begeleiding van een bekkenfysiotherapeut tot een aanzienlijke afname van de klachten.
De kosten worden alleen vergoed als je aanvullend verzekerd bent voor fysiotherapie.

Bovenstaande oefeningen vind je ook terug in onze online cursus Fit en in balans met je baby

Functie bekkenbodem

In het onderlichaam van de vrouw bevinden zich van voor naar achter de blaas en de urinebuis, de baarmoeder en vagina en de endeldarm (rectum). In figuur 1 is dit getekend. Vlak voor de blaas ligt het schaambeen, vlak achter de darm ligt het heiligbeen. De organen in het onderlichaam van de vrouw liggen zeer dicht bij elkaar en beïnvloeden elkaar.
Fig. 1: dwarsdoorsnede door het onderlichaam van de vrouw.
Incontinentie Na Bevalling Organen In Onderlichaam

De organen worden ondersteund door de bekkenbodemspieren.

De bekkenbodemspieren vormen een groep spieren die als een hangmatje onder in de buik zijn gespannen tussen het schaambeen en het heiligbeen. Behalve het ondersteunen van de bovengenoemde organen, zorgen de bekkenbodemspieren er voor dat je urine, ontlasting en windjes op kan houden en, wanneer je dat wilt, kunt plassen, ontlasten en windjes laten. De bekkenbodemspieren zijn ook erg belangrijk bij de seksualiteit.

De functie van de bekkenbodem kan minder worden door:

zwangerschap
bevalling
vaak zwaar tillen
chronische verstopping (obstipatie)
veel en intens hoesten
overgang
veel overgewicht
snel en veel afvallen

of een combinatie van bovengenoemde factoren.

Oefentherapie bij ongewild urineverlies

Het verdient aanbeveling om al tijdens je zwangerschap te beginnen met het oefenen van je bekkenbodemspieren.

Het belangrijkste van oefentherapie bij ongewild urineverlies is dat je je bekkenbodem op de juiste manier leert gebruiken, dat je weet wanneer je moet aanspannen en weet wanneer je juist moet loslaten.

Het is zeer zeker niet de bedoeling van het oefenen dat je een krachtige maar stugge bekkenbodem kweekt. Zo’n bekkenbodem is niet functioneel en zou bij de bevalling alleen maar problemen geven. Een goed geoefende bekkenbodem is sterk maar veerkrachtig, vergelijkbaar met een trampoline.

Een goed geoefende bekkenbodem heeft genoeg kracht om te dragen en om continent te blijven maar kan ook voldoende ontspannen om urine, ontlasting en het kindje te laten passeren. Ook bij het bedrijven van seks is een goed ontspannen bekkenbodem belangrijk!

Het oefenen van de bekkenbodemspieren en het inpassen daarvan in de activiteiten van het dagelijkse leven is een onderdeel van de zwangerschapscursussen die door fysiotherapeuten gegeven worden.

Oefeningen voor je bekkenbodemspier:

Je kunt zelf leren hoe je je bekkenbodem goed aanspant door op een harde stoel te gaan zitten, je voeten plat op de grond en je benen zo wijd mogelijk, je rug is recht. Je schaamlippen rusten zo echt op de stoel. Vervolgens probeer je te knijpen met je anus en je vagina. Je voelt dan dat je bekkenbodem omhoog komt, dus los van de stoel. Hierbij moet je niet met je billen knijpen en ook je buik niet intrekken. Het enige wat je aanspant is dus je anus en je vaginawand. In het begin kan het moeilijk zijn om de juiste spieren aan te spannen.
Probeer het dan eens als je op toilet zit. Als je moet plassen, span je de spier aan waarmee je de plas kunt ophouden, dit is de spier die we bedoelen. Probeer je plas even op te houden, maar ga NIET stippeltjes plassen (beetje plassen en weer ophouden, beetje plassen, ophouden enz) dit verhoogt het risico op een blaasontsteking.
Een ander manier om te leren welke spier je moet aanspannen is om een vinger in je schede te brengen. Probeer nu in je vinger te knijpen en weer te ontspannen. Als je dit kunt zonder je billen aan te spannen of je buik in te trekken dan train je de juiste spier.

Als je eenmaal weet hoe je je bekkenbodemspier moet aanspannen dan is het verstandig om dit dagelijks een aantal keren te oefenen.
Vooral als je lang staat probeer je spanning op je bekkenbodem te houden.

Daarnaast moet je telkens als je tilt, eerst je bekkenbodem aanspannen en dan pas tillen. Let hierbij wel op dat je tijdens het tillen steeds blijft doorademen. Als je tilt met ingehouden adem (wat we bijna allemaal onbewust doen) dan verhoog je de druk in de buikholte waardoor er teveel druk op de bekkenbodemspier komt te staan.
Ook als je moet niezen, hoesten of lachen is het verstandig om eerst je bekkenbodem aan te spannen.

Daarnaast is een goede toiletgang erg belangrijk voor je bekkenbodem.

Ontspannen van je bekkenbodem:

Omdat het juiste gebruik van je bekkenbodem ook inhoudt dat je de bekkenbodem goed leert ontspannen is het uiterst belangrijk dat je niet continu spanning op je bekkenbodem gaat houden.

Oefen een paar keer per dag met aanspannen en span je bekkenbodem aan bij tillen, hoesten, lachen en niezen, maar overdrijf niet.

Een te gespannen bekkenbodem geeft klachten tijdens het vrijen, belemmert de ontlasting en is een obstakel tijdens de uitdrijving van de baby.
Lukt het je niet om controle te krijgen over je bekkenbodem en heb je klachten van ongewild urineverlies of kun je je ontlasting niet ophouden, neem dan contact op met een bekkenfysiotherapeut of volg onze online cursus Fit en in balans met je baby.

Zij/hij kan je leren hoe je je bekkenbodemspier goed gebruikt. Je hebt hiervoor geen verwijzing van je huisarts nodig. De kosten worden alleen vergoed als je aanvullend verzekerd bent voor fysiotherapie.

Juiste toiletgang belangrijk

Tips voor een goede manier van toiletgang bij ongewild urineverlies:

Het is belangrijk bij elke toiletgang de blaas zo goed mogelijk leeg te plassen. Resturine kan leiden tot blaasontstekingen en prikkelt bovendien de blaas erg snel waardoor er na korte tijd weer opnieuw plasdrang zal ontstaan.
Neem altijd de tijd om te plassen.
Ga rechtop op het toilet zitten, de voeten moeten op de grond steunen en plas zo mogelijk in één keer uit. Persen tijdens het plassen heeft geen zin en is zelfs schadelijk. Wanneer er geen urine meer komt, wordt het bekken nog een aantal keren (10) gekanteld ten einde ook de laatste restjes urine richting urinebuis te verplaatsen zodat deze ook uitgeplast kunnen worden. Soms helpt het ook nog wat links-rechts te schommelen. Wanneer je echt klaar bent, span je je bekkenbodem één keer goed aan om de urinebuis af te sluiten.
Tijdens de ontlasting mag je wel wat meepersen, maar let erop dat je perst tijdens het uitademen en met een bolle buik. Als je je buikspieren aanspant dan spant je bekkenbodemspier ook aan en werk je de ontlasting onbewust tegen.
Wacht tot je goede drang hebt en ga dan ook gelijk naar het toilet. Ga zitten met een licht bolle rug. Adem eerst goed in en pers dan op de uitademing. Wanneer de ontlasting niet komt kun je proberen de drang wat sterker te maken door even flink te gaan bewegen b.v traplopen, lopen of fietsen. Probeer het opnieuw als je weer goede drang hebt.

Verkeerd toiletgedrag verhoogt het risico op ongewild urineverlies!

Klachten na een totaal ruptuur

Er is sprake van een totaal ruptuur als naast de vagina ook de kringspier van de anus doorgescheurd is.

Bij een sub totaal ruptuur is de kringspier (anus) wel ingescheurd, maar niet volledig doorgescheurd.

Een (sub) totaal ruptuur wordt meestal op de operatiekamer gehecht, bij voorkeur door een arts die veel ervaring en bijscholing heeft gehad in het hechten van een totaal ruptuur. Als je al een ruggenprik had bij de bevalling kan er soms voor gekozen worden op de verloskamer te hechten.

Bij ongeveer 2 op de 100 bevallingen ontstaat een totaal ruptuur, het vaakst bij een eerste bevalling.

Herstel van een (sub) totaal ruptuur:

Zeker de eerste dagen kan de wond (erg) pijnlijk zijn. Paracetamol is meestal voldoende om de pijn te onderdrukken. Neem, als de pijn heftig is, 2 paracetamol tabletten tegelijk in. Maximaal 8 tabletten per dag.
Houd de wond goed schoon. De eerste dagen is het fijn om onder de douche te plassen of een kan warm water mee te nemen naar toilet. Met het water verdun je de (bijtende) urine.
Het is belangrijk dat je ontlasting zacht blijft om teveel spanning op de kringspier (anus) te voorkomen. Hiervoor krijg je meestal een paar weken een laxerend middel voorgeschreven.
Begin zodra de wond niet meer erg pijnlijk is met oefenen van je bekkenbodemspier. Vraag eventueel een consult aan bij een bekkenbodemtherapeut (gespecialiseerde fysiotherapeut) om de oefeningen op de juiste manier aan te leren.
Gemiddeld is de pijn na 4 tot 6 weken over en mag je eventueel weer gemeenschap hebben als je dat wilt.
Ook met sporten mag je 4 tot 6 weken na de bevalling weer voorzichtig beginnen. Pas wel op met het druk zetten op je bekkenbodem. Let bij sport waarbij je veel kracht moet zetten goed op dat je je bekkenbodemspier aanspant voordat je kracht zet en blijf gedurende de oefening goed doorademen zodat je de druk op je bekkenbodem niet verhoogt. Begin sowieso voorzichtig met sporten en misschien nog even wachten met springen en dergelijke.

Uit onderzoek blijkt dat 40% van de vrouwen na een totaalruptuur klachten houdt van onvoldoende controle over de bekkenbodemspier.

Dit uit zich in onvoldoende kunnen ophouden van urine, windjes, ontlasting.

Op zich is het normaal dat het ongeveer een half jaar duurt (als je goed oefent) voordat je weer controle hebt over je bekkenbodemspier en het ongewenst urineverlies of windjes niet kunnen ophouden over is.

Duurt het bij jou langer dan een half jaar zoek dan echt hulp bij een bekkenbodemtherapeut!

Incontinentie – Tot slot

Incontinentie; zoek hulp!

Zoals je in voorstaande artikelen hebt kunnen lezen zijn er nogal wat vrouwen met klachten van incontinentie na de bevalling.

Helaas blijkt uit onderzoek dat slechts 40% van de vrouwen met klachten dit bespreekt met de huisarts of een andere vorm van hulp zoekt.

Schaamte is een belangrijke reden om geen hulp te zoeken.
Toch is die schaamte nergens voor nodig. Jouw probleem is bij de huisarts bekend, hij vindt het echt niet vreemd en weet dat veel vrouwen na de bevalling dergelijke klachten houden.

Een bekkentherapeut doet niet anders dan vrouwen met incontinentie behandelen. Hij/zij vindt het dus de normaalste zaak van de wereld en geloof me, jouw klachten of onderkantje is echt niet veel anders dan die van andere vrouwen.

Schaam je dus niet en zoek hulp als je langer dan 6 weken na de bevalling nog klachten hebt van incontinentie. Klachten zijn heel vaak te verhelpen met de juiste therapie.

Met dank aan:
Liesbeth Westerik en
Marieke van Engelenburg
Bekkenfysiotherapeuten

Meer lezen

Diastase

De extra kilootjes moeten er weer af

Omgaan met bekkenpijn

Bloedverlies, vruchtbaarheid en anticonceptie

Seks na de bevalling

Anticonceptie na de bevalling

Voor na je bevalling

Lichamelijk herstel, wennen aan ouderschap, psychisch welbevinden, kraamdagen, slapen baby, huilen baby, ontwikkeling baby, babykwaaltjes, medisch baby, babyvoeding, aangeboren afwijkingen.

Dit bericht delen of bewaren?

Deel dit bericht via Facebook, Twitter, e-mail of WhatsApp. Later lezen of zelf bewaren? Mail het dan naar jezelf.

Online cursus
Voor na je bevalling

Je baby leren kennen? Weer fit worden na je bevalling? Ontdek onze cursussen.

BEKIJK HET CURSUSAANBOD

Incontinentie na bevalling

Incontinentie na bevalling

Ongewild urineverlies na bevalling