Babyfles en speen

De meest gebruikte manier om je baby fles- of bijvoeding te geven is via de fles. Dit is niet altijd de verstandigste keuze, zeker als je bijvoeding wilt afwisselen met borstvoeding zijn andere manier van voeden een betere keuze. In het artikel flesvoeding en bijvoeding lees je hier alles over.

Kijk in een willekeurig babyzaak of drogist en je zult versteld staan van de hoeveelheid, soorten en maten, er zijn in flessen en spenen nodig voor de flesvoeding.

Iedere fabrikant beweert natuurlijk dat zijn flesje of speen het beste is, maar hoe zit het echt?

In onze babyuitzet gids gaan wij je wegwijs maken in het doolhof wat flessen en spenen heet.

Ook voor de flesvoeding zelf is er een grote keuze in merken en soorten. Vaak is standaard voeding prima geschikt voor jouw baby.

Benieuwd wat je nodig hebt als je borstvoeding gaat geven, deze info vindt je hier.

Meer lezen over fopspenen doe je op deze pagina.

Flesvoeding: de eerste keuze is een glazen of plastic babyfles

Plastic is natuurlijk veel lichter dan glas, maar het kan wel krassen krijgen bij afwassen; in deze krassen kunnen bacteriën zich ophopen.

Het voedingscentrum verwijst naar een onderzoek van de universiteit van Dublin waar gekeken werd of er microplastics in de flesvoeding zit als baby’s gevoed worden met een plastic fles. Er bleken inderdaad microplastics in de voeding terug te vinden te zijn, maar bij het onderzoek werden flessen eerst 5 minuten gesteriliseerd en 70 graden water gebruikt om de voeding klaar te maken. Of de manier van bereiden invloed heeft op het al dan niet loslaten van microplastics bij plastic flessen is helaas niet bekend.

Een fles waar de onderkant af kan is makkelijker schoon te maken, maar de richel van de schroef zijn weer een plaats voor bacteriën om te groeien.

Als je tweedehands flessen wilt gebruiken is het belangrijk om te weten dat de regels voor de productie van zuigflessen en spenen zijn verandert in 2011. In dat jaar is het gebruik van bisphenol A, een giftige stof die kan leiden tot gedragsmoeilijkheden en leerstoornissen, verboden.

Welke vorm babyfles kies je?

Zoals in het artikel flesvoeding en bijvoeding beschreven is hoe je een flesje geeft belangrijker dan welk flesje je gebruikt. De grote verscheidenheid aan soorten flessen heeft vooral te maken met de verkoopcijfers van bedrijven dan daadwerkelijke verbeteringen.

Rond flesje; deze worden het meest gebruikt. Je hebt ze in klein formaat (125 ml) die prima geschikt zijn voor de eerste periode na de geboorte. Als je deze maat flesjes in huis haalt is het bijna altijd goed.

S-vorm; de fabrikant beweert dat deze flesjes helpen tegen reflux omdat de baby minder lucht binnenkrijgt tijdens het drinken.  Veel ouders vinden deze vorm prettig in de hand liggen.
Dat de flesjes helpen tegen reflux is nooit in onafhankelijk onderzoek aangetoond.

Driehoekige flesjes; houden makkelijk vast, maar zijn minder goed schoon te maken door de hoeken.

Brede opening fles; makkelijk te vullen met poeder en makkelijk schoon te maken.

Ergonomisch gevormd; de baby zou deze fles zelf beter moeten kunnen vasthouden. Baby’s flesjes zelf laten vasthouden zorgt helaas vaak voor tandproblemen. Tuitkopjes zijn hiervoor een oplossing.

Soorten spenen

Net als bij flessen zijn ze er in alle soorten en maten.

Op de spenen staan maten en voor welke leeftijd de speen geschikt is. Dit is alleen een indicatie. Vaak is alleen een small gebruiken al voldoende maar het verschilt per kind.

De maten zijn : small (1), medium (2), Large (3), of drie in een.

Koop altijd een small voor je pasgeborene.

De drie in een spenen kun je draaien om de grootte van het gat te veranderen, hierdoor laat hij verschillende hoeveelheden melk door. Ik zie vaak dat er erg veel melk uit komt als de baby er op een bepaalde manier op sabbelt, daarom zou deze ik meestal vermijden.

Het beste zorg je dat je 3 spenen in huis hebt met een klein gaatje. Misschien heeft jouw baby wel behoefte aan speen met een groter gaatje, in dat geval kun je later altijd spenen bijkopen.

Ervaring leert dat baby’s veel zuigbehoefte hebben, een speen met een te groot gat zorgt ervoor dat je baby de fles te snel leeg heeft. Het maagje is dan wel gevuld, maar de zuigbehoefte is niet voldaan. Je baby kan dan onrustig blijven en meer huilen omdat hij nog wil zuigen (maar niet drinken). Ook zorgt het snel legen van de fles ervoor dat de baby niet op tijd voelt wanneer hij vol is.

Naast de juiste maat zijn er verschillende modellen:

Kersmodel: de meest gebruikte model, geschikt voor bijna alle baby’s die met flesvoeding starten. Je hebt het kersmodel met korte en lange speen, kies voor een pasgeborene een korte speen.

Kers met brede basis: er zijn ook kersmodellen met een bredere basis, dit zou meer op de borstvorm lijken en daardoor meer geschikt zijn voor baby’s die borstvoeding afwisselen met de fles.

De speen zelf is vrij kort, net als de tepel. Door de brede basis zou er veel contact tussen lippen en speen zijn wat op het contact met lippen en borst zou lijken, in mijn ervaring gebeurt dit echter niet. Zie borst gevormde.

Dental model: zou een betere ontwikkeling van de kaken bevorderen. Dit is niet bewezen door onafhankelijk onderzoek.

Sommige baby’s vinden deze speen fijn, anderen hebben moeite met drinken uit deze speen.

Borstgevormde speen: deze proberen de vorm van een borst na te bootsen, onder andere om de kans op tepel speenverwarring te verminderen.

Hier is geen wetenschappelijke onderbouwing voor.

Omdat de het materiaal van een speen veel harder is dan een borst gaat de baby meestal aan het uiteinde sabbelen. Dit is beslist niet wat je een kind wilt aanleren als hij ook aan een borst moet drinken. Het is dan lastiger om voldoende melk uit de borst te krijgen, en bij de moeder kan het pijn en kloven veroorzaken.

Non-drip spenen met een ventilatiesysteem: zouden buikkrampjes verminderen en ervoor zorgen dat de melk niet te snel stroomt.

Weer is er geen wetenschappelijke onderbouwing voor deze claim.

In mijn ervaring geven deze flessen juist wel een hele snelle stroom als de baby op een bepaalde manier aan deze speen drinkt. Gezien de prijs van dit soort systemen redelijk hoog is, zou het erg jammer zijn als je hierin hebt geïnvesteerd en het niet werkt voor jouw baby.

Als je geïnteresseerd bent in een non-drip speen is hem van iemand lenen om hem uit te proberen misschien verstandig.

Alle spenen die nu te koop zijn zouden Bisphenol A (BPA) vrij moeten zijn.

Zorg dat je regelmatig de speen controleert, als hij slijtage plekken vertoont of scheurtjes krijgt wordt het tijd voor een nieuwe.

Goed om te weten is dat niet iedere speen past op iedere fles! Sommige spenen passen alleen op hetzelfde merk flessen.

Babyuitzet, wat heb je nodig als je flesvoeding of bijvoeding via een babyfles geeft:

• 3 flesjes en spenen. Hoe zorgvuldig je ook gekozen hebt, je weet niet van te voren welke fles of speen jouw baby prettig vindt. Als je meer flessen/spenen koopt loop je het risico dat je ze weg kunt gooien omdat jouw baby behoefte heeft aan een ander vorm.
• Zachte flessenborstel; gebruik deze alleen voor het reinigen van flessen en spenen en vervang hem regelmatig. Stop de flessenreiniger zelf één keer per week in de vaatwasser zodat hij weer goed schoon is. Laat de flessenreiniger niet in de gootsteen liggen als je hem niet gebruikt.
• Pak flesvoeding
• Eventueel flessenwarmer
• Eventueel sterilisator
• Slabbetjes

Moet je babyfles of speen uitkoken?

Nee, bij een gezonde, op tijd geboren baby, hoef je de babyfles of speen niet na ieder gebruik uit te koken of steriliseren. Gewoon goed huishoudelijk schoonmaken is voldoende, gebruik een zachte flessenborstel om beschadiging van de fles te voorkomen en laat ze omgekeerd op een schone doek drogen. Zowel de fles als speen mogen ook in de vaatwasser gereinigd worden.

Het advies is om ze wel voor het eerste gebruik één keer goed uit te koken.

Is je baby te vroeg geboren of heeft ze weinig weerstand dan kan het zijn dat je zorgverlener adviseert om de flessen wel na ieder gebruik te steriliseren.

Tekst: Naomi Brée – lactatiekundige